logo
post image
user image

mukhtoriddin

Muallif

July 17, 2024

443

Python Dasturlash tili

Python

Python dasturlash tili bugungi kunda eng mashhur va keng tarqalgan dasturlash tillaridan biridir.

Kirish
Python dasturlash tili zamonaviy dasturlashda eng mashhur va keng qo'llaniladigan tillardan biridir. Guido van Rossum tomonidan 1980-yillarning oxirida va 1990-yillarning boshida ishlab chiqilgan Python bugungi kunda web-ishlab chiqish, ma'lumotlar tahlili, sun'iy intellekt, ilmiy hisoblash va ko'plab boshqa sohalarda keng qo'llaniladi. Ushbu maqolada Python dasturlash tilining tarixi, rivojlanish jarayoni, asosiy xususiyatlari va bugungi kundagi ahamiyati haqida batafsil so'z yuritamiz.

Python Dasturlash Tilining Kelib Chiqishi
Python dasturlash tili 1980-yillarning oxirida Guido van Rossum tomonidan ishlab chiqila boshladi. Guido van Rossum Niderlandiyalik dasturchi bo'lib, 1989-yil Rojdestvo ta'tilida ABC dasturlash tiliga asoslangan yangi til yaratish bilan shug'ullana boshladi. Uning maqsadi foydalanish uchun qulay va o'qish uchun oson dasturlash tilini yaratish edi. Python nomi britaniyalik komediya guruhi Monty Python ning "Flying Circus" teleko'rsatuvidan ilhomlanib tanlangan.

Python dastlab 1991-yilda versiya 0.9.0 sifatida chiqarildi. Ushbu dastlabki versiya muhim funksiyalarni, jumladan, exception handling, funksiyalar, modullar va obyektga yo'naltirilgan dasturlashni qo'llab-quvvatlaydi. Python 1.0 versiyasi 1994-yilda chiqarildi va bu versiyada yuqori darajadagi funksiyalar, masalan, lambda, map, filter va reduce kabi funksiyalar kiritildi.

Python Rivojlanish Bosqichlari
Python 1.0 va Python 1.6 (1994-2000)
Python 1.0 versiyasi 1994-yilda chiqarildi va unda asosiy obyektga yo'naltirilgan dasturlash xususiyatlari mavjud edi. 1995-yilda Python 1.2 chiqarildi va unda garbage collection va module system yaxshilandi. Python 1.6 2000-yilda chiqarildi va unda Unicode qo'llab-quvvatlash va yangi standart kutubxonalar kiritildi.

Python 2.0 va Python 2.x (2000-2010)
Python 2.0 2000-yilda chiqarildi va bu versiya Python tilining keng tarqalishiga katta hissa qo'shdi. Python 2.0 da yangi xususiyatlar, jumladan, list comprehensions va garbage collection ning yaxshilanishi kiritildi. Python 2.1 versiyasida generatorlar va Python Software Foundation (PSF) tashkiloti joriy etildi. Python 2.7 2010-yilda chiqarildi va bu versiya Python 2.x ning oxirgi versiyasi bo'lib, u uzoq vaqt davomida qo'llab-quvvatlandi.

Python 3.0 va Python 3.x (2008-hozirgacha)
Python 3.0 2008-yilda chiqarildi va bu versiya tilni muhim o'zgarishlar bilan yangiladi. Python 3.0 tilning ortiqcha xususiyatlarini olib tashladi va yangi imkoniyatlarni joriy etdi, masalan, Unicode qo'llab-quvvatlovi yaxshilandi va print funktsiyasi o'zgarishi. Python 3.0 bilan orqaga moslikni buzuvchi o'zgarishlar joriy etildi, bu esa dasturchilarni Python 2.x va 3.x o'rtasida tanlov qilishga majbur qildi.

Keyinchalik, Python 3.3, 3.4, 3.5 va 3.6 versiyalari chiqarildi va har bir yangi versiyada tilning samaradorligi va foydalanish qulayligi yaxshilandi. Python 3.6 da f-strings kiritildi, bu esa satrlarni formatlashni osonlashtirdi. Python 3.7 da asinxron dasturlash uchun yaxshilanishlar kiritildi va Python 3.8 da walrus operator (:=) joriy etildi. Python 3.9 va 3.10 versiyalari ham chiqarildi va har bir yangi versiyada yangi funksiyalar va kutubxonalar kiritildi.

Python ning Asosiy Xususiyatlari
Python dasturlash tilining muvaffaqiyati uning bir nechta asosiy xususiyatlariga bog'liq:

O'qish uchun Oson: Python sintaksisi oddiy va tushunarli bo'lib, yangi boshlovchilar uchun ham o'rganish oson.
Keng kutubxonalar: Python ko'plab standart kutubxonalar va uchinchi tomon kutubxonalarini taqdim etadi, bu dasturchilarga turli vazifalarni osonlik bilan bajarishga yordam beradi.
Interpreted: Python interpretatsiya qilinadigan til bo'lib, kodni yozish va sinovdan o'tkazish jarayoni tez va qulay.
Ob'ektga Yo'naltirilgan Dasturlash (OOP): Python to'liq ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash tilidir va bu dasturchilarga kodni qayta foydalanish va tuzilishini yaxshilash imkonini beradi.
Portable: Python platformadan mustaqil bo'lib, bir marta yozilgan kodni turli platformalarda ishlatish mumkin.
Dynamic Typing: Python da o'zgaruvchilar dinamik tiplanadi, bu esa kod yozishni va sinovdan o'tkazishni osonlashtiradi.
Python ning Bugungi Kundagi Ahamiyati
Python bugungi kunda ham juda ommabop dasturlash tili bo'lib qolmoqda. U ko'plab sohalarda qo'llaniladi, jumladan:

Veb-ishlab chiqish: Django va Flask kabi web-frameworklar orqali Python veb-ilovalar yaratish uchun keng qo'llaniladi.
Ma'lumotlar Tahlili: Pandas, NumPy va Matplotlib kabi kutubxonalar orqali Python ma'lumotlar tahlili va ilmiy hisoblashda keng qo'llaniladi.
Sun'iy Intellekt va Mashinani O'rganish: TensorFlow, Keras va Scikit-learn kabi kutubxonalar orqali Python sun'iy intellekt va mashinani o'rganish sohalarida keng qo'llaniladi.
Avtomatlashtirish: Python turli vazifalarni avtomatlashtirishda, masalan, skript yozishda keng qo'llaniladi.
Ta'lim: Python ning oddiy sintaksisi uni dasturlashni o'rganayotgan talabalarga o'rgatishda ideal tilga aylantiradi.
Xulosa
Python dasturlash tili o'zining tarixi davomida ko'plab rivojlanish va yangilanishlarni boshdan kechirdi. Bugungi kunda ham Python o'zining oddiyligi, keng kutubxonalari va keng qo'llanilishi bilan dasturchilar uchun muhim til bo'lib qolmoqda. Python ning keng qo'llanilishi va davom etayotgan rivojlanishi uni zamonaviy dasturlashning ajralmas qismiga aylantiradi. Python dasturlash tili nafaqat yangi boshlovchilar, balki tajribali dasturchilar uchun ham samarali vositadir va u kelajakda ham o'z ahamiyatini yo'qotmaydi.

Izohlar